Jak uniknąć katastrofy? Perspektywy polskiego systemu emerytalnego

Najważniejsze wnioski:

• Obecny system emerytalny w Polsce jest niespójny, a kolejne zmiany legislacyjne wzmacniają poczucie tymczasowości wprowadzanych rozwiązań.
• Dotychczasowe reformy po 1989 roku nie zagwarantowały systemowi emerytalnemu stabilności i wypłacalności. Nawet według optymistycznych i nierealistycznych założeń modelu przygotowanego przez ZUS nie ma perspektyw na poprawę kondycji finansowej FUS w ramach obecnego systemu.
• Seria zmian prawnych dotyczących OFE i wieku emerytalnego w prognozowanych warunkach demograficznych i gospodarczych nie wpłyną w sposób decydujący na funkcjonowanie systemu w średnim okresie.
• Brak działań ustawodawczych zwiększy deficyt systemu ubezpieczeń społecznych. Już w ciągu najbliższej dekady FUS wymagać będzie 77,3 mld zł do 109,4 mld zł dodatkowego finansowania z budżetu państwa.
• Szczególnie godny rozważenia jest model zaopatrzeniowo-ubezpieczeniowy, w którym podstawą jest powszechne świadczenie gwarantowane – emerytura obywatelska. Sprawnie funkcjonujący system emerytalny oprócz silnych podstaw gwarancyjnych I filaru i instytucjonalnych II filaru (pracowniczych programów emerytalnych) powinien oferować szeroki wybór dobrowolnych i indywidualnych narzędzi oszczędzania na emeryturę w III filarze.
• Wprowadzenie filaru obywatelskiego w jednolitej wysokości związanej z minimalnym wynagrodzeniem za pracę zmniejszy poczucie niepewności w relacjach obywatel-państwo. Jednocześnie zmniejszą się koszty administracyjne obsługi systemu.